Kilka dni temu zostały opublikowane nowe zalecenia odnośnie żywienia malutkich dzieci, poprzednie zasady były z 2014 roku, a te odnośnie karmienia piersią z 2016, więc cieszy fakt nowego, aktualnego zestawienia. Szczególnie, że w nowych zaleceniach jest kilka ciekawych tematów: BLW, napoje roślinne czy suplementacja. Zatem zrobiłam dla Was wersję #instant czyli streszczenie tego co najważniejsze. Taka ściąga.

Właściwe żywienie dzieci jest bardzo ważne w tych pierwszych dwóch latach życia. Obecne zalecenia są w kilku miejscach ciekawe! Pamiętajcie, że zalecenia to taki drogowskaz. Nie oceniają Was, ale mogą być świetną podpowiedzią jak rozszerzać dietę dziecka. Zresztą jest tam kilka świetnych porad!

??? Skoro czytasz ten wpis to na pewno interesuje Cię to co dobre dla dziecka. Jako dietetyk, mama i kucharz przygotowałam genialne ebooki z przepisami dla dzieci. Znajdziesz mnóstwo pomysłów na zbilansowane posiłki, pełne warzyw, ale takich, które każde dziecko uwielbia! Wiele z nich jak gofry pierniczkowe, placuszki misie, kulki owsiane czy fasolowe babeczki już podbiły serca tysięcy dzieciaków! Ebooki kupisz tutaj. 

Zasady żywienia zdrowych niemowląt 2020

Opublikowane na koniec stycznia 2021, jest to stanowisko Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci (PTGHiŻD). We wpisie są też wzmianki o zaleceniach WHO, AAP i innych instytucji, choć głównie skupiam się na zaleceniach naszych polskich.

Dyskusja na moim IG tutaj.

Karmienie piersią

Do 6 mc życia dziecka zaleca się wyłączne karmienie piersią, czyli mlekiem mamy. Jeśli nie ma takiej możliwości to mlekiem modyfikowanym, czyli mlekiem specjalnego przeznaczenia. To na pewno wiecie, ale warto podkreślić, że ani mleko krowie ani roślinne ani jakiekolwiek inne nie może zastąpić mleka matki lub mleka modyfikowanego.

W zaleceniach podano, że nie ma potrzeby dopajać dziecka w tym czasie. Czyli te stare zalecenia o dopajaniu spokojnie można schować między książki i karmić wyłącznie piersią (lub MM).

Co ciekawe nie jest ustalona górna granica do kiedy karmić dziecko piersią! Przez pierwsze 6 mc zaleca się karmić wyłącznie piersią, następnie wprowadzamy pokarmy dodatkowe, ale nadal karmimy piersią minimum do 1 rż (WHO zaleca do 2 rż). Za to po 1 roku życia karmienie piersią powinno być kontynuowane tak długo, jak będzie to pożądane przez mamę i dziecko. W skrócie: karmicie tyle ile dla Was jest OK i dla dziecka.

Na pewno to Wam się (nie)spodoba i wiele osób jęknie cichutko. Otóż wg zaleceń należy starać się aby dziecko po 1 roku życia NIE było karmione w nocy. Głównie chodzi o profilaktykę zapobiegania próchnicy. Już widzę Wasze miny. Ale z mojej mini ankiety na stories wynika, że naprawdę wiele z nas karmi maluchy nadal, więc może to pocieszy te z Was, które teraz siedzą załamane.

Jeszcze słówko o mleku modyfikowanym. Od roku, od lutego 2020 jest nowe rozporządzenie w krajach UE dotyczące składu takiego mleka, obecnie istnieje obowiązek wzbogacania mleka DHA. (o DHA jeszcze będzie dalej).

Rozszerzanie diety

Wg najnowszych zaleceń wprowadzanie nowych produktów należy rozpocząć gdy dziecko jest na to gotowe, czyli około 6 mc życia, nie później niż 7 mc, a w wyjątkowych sytuacjach ok. 5 mc. Nie ma jednego dokładnego momentu, bo każde dziecko jest ciut inne. Gdy dziecko kontroluje ruchy głowy, szyi, jest w stanie siedzieć z podparciem (np. u rodzica) i ma te 6 mc to można próbować rozszerzanie diety.

Odnośnie tego całego siedzenia to warto konsultować z fizjoterapeutą, niemniej nie sadzamy dziecka na siłę, ale też nie należy karmić dziecka w leżaczku, foteliku (ryzyko zadławienia). Pozycje są opisane np. tutaj (fajny wpis mamy fizjoterapeuta).

Najważniejsza rzecz:

Rodzic/opiekun decyduje kiedy i co zje dziecko, natomiast dziecko decyduje ile zje.

Do zapamiętania! 🙂

BLW

W aktualnych zaleceniach jest wspomniana metoda BLW i BLISS jako sposób rozszerzania diety. W skrócie BLW to sposób wprowadzania posiłków gdzie od początku dziecko je samodzielnie, bez etapu karmienia (często w skrócie mówi się, że to pominięcie etapu “papek”, ale to mocno na wyrost ). O BLW pisałam trochę tutaj.

Można podawać dziecku kawałki, które jest w stanie łatwo chwycić w rączkę np. różyczki brokułu, pokrojone w paseczki gotowane warzywa itd.

Ważne zasady odnośnie rozszerzania

Teraz kilka fajnych zasad, które mogą być przydatne przy wprowadzaniu nowych pokarmów.

Pokarmy

Pokarmy alergizujące

Jak opublikowano w zaleceniach, w ostatnich latach zmianom uległy rekomendacje odnośnie produktów, które mogą powodować reakcje alergiczną. Obecnie nie ma zaleceń by takie produkty wprowadzać później niż inne.

Dopuszcza się wprowadzanie jajek (na twardo), masła orzechowego czy produktów glutenowych (niekoniecznie bułka, raczej różne kasze).

Kolejność wprowadzania pokarmów

To co szalenie mi się podoba to zwrócenie uwagi na to, że warto zaczać od warzyw przed wprowadzeniem owoców, a w szczególności y były to warzywa zielone! Smak warzyw jest trudniejszy do zaakceptowania, szczególnie tych z lekką goryczką (wiele zielonych), więc najłatwiej właśnie od nich zacząć.

Od siebie dodam, że uwielbiam rozpoczynanie rozszerzania diety od brokuła. Różyczki brokułu są bardzo łatwe do chwycenia. Macie jednak ogrom możliwości. Zielony kalafior, papryka, fasolka szparagowa, szparagi (w sezonie), papka szpinakowa, pokrojona brukselka, cukinia itd. Jest od czego zacząć 🙂

Jeszcze jedna ważna rzecz. Po ukończeniu 1 r.ż. nie należy podawać dziecku pokarmów ani płynów przez butelkę ze smoczkiem!

Podsumowują po 6mc:

• pokarmy bogate w żelazo
• najpierw zielone warzywa przed owocami
• produkty alergizujące można włączać na równi z innymi
• różnorodny tłuszcz (oliwa, masło do zupy)
• mięso, ryby (przy nienależytym spożyciu ryb rozważyć DHA)
• pod koniec 12 mc dziecko może spożywać posiłki o dowolnej konsystencji

Unikać soli, cukru – o tym dalej.

Dieta wege

W najnowszych zaleceniach nie jest szczególnie opisana, ale w ogóle została ujęta. Że jest możliwa pod opieką dietetyka i należy zwrócić szczególną uwagę na możliwe niedobory. W tym wapń, witaminy z grupy B, cynk, selen, żelazo. Niedobory oczywiście mogą wystąpić bez względu na dietę, również w diecie tradycyjnej!

Napoje

Głównie woda, ale znajdziesz zalecenia też na temat innych napojów.

Woda

Podstawowy napój dla dziecka to woda (oczywiście poza karmieniem mlekiem mamy lub modyfikowanym). Czyli po prostu rozszerzając dietę pamiętamy, że to woda jest podstawowym napojem.

Zapotrzebowanie dziecka to 800-1000 ml na dobę, sporo jak przyrówna się do dorosłego. Jeśli wybieracie wodę mineralną to niskosodową. I do 1 roku życia tylko woda. Dopiero po tym czasie można pomyśleć o innych napojach, w tym sokach.

Soki

Przy czym soki powinny być ograniczone. Dla dzieci 1-3 lat to 120 ml soku, 4-6 lat 180 ml soku, a powyżej 6 roku życia 240 ml. Czyli naprawdę niewiele.

Oczywiście należy unikać napojów gazowanych, wody smakowej, sztucznych napojów, energetyków i innych takich. Ale mam nadzieję, że nie muszę tego wypisywać 🙂

No i jeszcze jedna rzecz (o tym też za chwilę), ale aktualnie nie zaleca się spożywania przez dzieci herbatki z kopru włoskiego!

Mleko krowie

Zalecane po 1 rż i nie jako zastępstwo mleka matki! Dzienne spożycie max 500 ml, za to produkty mleczne można wprowadzać wcześniej.

Napoje roślinne

To też zostało ujęte w zaleceniach, otóż podkreślono fakt, że takie napoje wymagają dodatkowej analizy i badań. Na pewno jednak warto wybierać te niesłodzone, a także wzbogacane (czyli fortyfikowane) o np. wapń. Nie należy podawać dzieciom napoju ryżowego (ze względu na ryzyko występowania arsenu).

• 

• 

• 

Czego unikać

Tutaj jest kilka ważnych rzeczy, choć już sporo wymieniłam wyżej. W diecie malutkich dzieci unikamy:

• miodu (do 1 r.ż. ze względu na ryzyko wystąpienia botulizmu)
• kopru włoskiego w tym heratek (do 4 r.ż ze względu na możliwe działanie niepożądane)
• soli (do 1 rż. max szczypta)
• cukru (do 2 r.ż. i chodzi o cukier dodany tzw. “wolne cukry”)

Sól myślę, że nie wymaga rozwinięcia, po prostu nie solimy, unikamy też bardzo słonych pokarmów jak pikle.

Cukier za to wymaga chwili zatrzymania 🙂 W zaleceniach mowa jest o cukrach dodanych, których należy unikać do 2 rż. Nie dotyczy to cukrów występujących naturalnie w owocach (świeżych, mrożonych, suszonych bez cukru) czy niesłodzonym nabiale. Mimo, że większość zaleceń to głównie dla mniejszych dzieci, to jest tu wspomniane, że dla nastolatków cukru powinny stanowić <5% energii.

Ogólnie te zalecenia związane z ograniczeniem cukru wynikają z ryzyka otyłości, a także próchnicy. Przypominam, że w Polsce próchnica jest diagnozowana u ponad połowy 3 latków!

Suplementacja

Zaleca się suplementację wit D. dawka 400 IU w pierwszych 6 mc, a potem od 6-12 mc 40–600 IU. Warto rozważyć wybrania dobrej witaminy, popularne są twist off, wygodne na początku, ale podpytajcie lekarza o lek, jest tańsza i bez recepty.

Warto również rozważyć suplementację DHA szczególnie przy niewystarczających spożyciu ryb. Tutaj uwaga ode mnie, patrzcie na skład czy preparat ma opis omega 3, czy dokładnie opisana ilość DHA. Gdyż może być również ALA, które jest słabo konwertowane do DHA.

I to chyba tyle, starałam się krótko, ale i tak jest co czytać. Mam nadzieję, że udało mi się uporządkować tę wiedzę z aktualnych zaleceń. Poniżej zostawiam moją roboczą grafikę. Te grafiki szykuję przygotowując się do mini wykładów na IG stories, na które zapraszam 🙂

Na koniec chciałabym przypomnieć o moich ebookach. W temacie polecam ebook “Zdrowsze słodycze” gdzie znajdziesz wiele przepisów BEZ cukru dodanego. Fajne ciasta również dla dzieci, tutaj. A drugi ebook to “Śniadaniówki dla dzieci”, gdzie są dania dobre na wynos dla uczniów, ale też idealne na śniadania, kolacje, przekąski dla młodszych dzieci, znajdziesz tam super placuszki (do rączki), gofry z warzywami, fajne posiłki z kaszą. Bardzo Ci polecam, kupisz tutaj.

Pamiętaj, że kupując moje ebooki masz nie tylko świetne przepisy stworzone przez mamę, dietetyka i kucharza w jednym, ale również wspierasz mnie jako twórcę 🙂

Słowo na koniec (jeszcze jedno :))

No dobrze jeszcze słowo! Pamiętaj proszę, że rozszerzanie diety to fajna przygoda, czasem będzie brudno, czasem rezygnacja, ale to jest naprawdę fajny czas. Mam nadzieję, że z tego wpisu wyniesiesz wartościową wiedzę 🙂

Źródła: aktualne Zasady żywienia zdrowych niemowląt. Stanowisko Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci (PTGHiŻD), 2020, publ. 01.2021